Ειδώλιο
Χρονολόγηση1400-1200 π.Χ.
Date
1400-1200 BC
ΥλικόΛεπτόκοκκος καστανός ανοιχτός πηλός
Medium
Fine-grained light brown clay
Διαστάσεις11εκ. × 5εκ.
11 cm
ΤαξινόμησηΠήλινα
Ceramics / Figurines
Αριθμός ΑντικειμένουΚΠ0009
Object Number
ΚΠ0009
ΠερίοδοςΎστερη Εποχή του Χαλκού
Period
ΠεριγραφήΜυκηναϊκό σχηματικό ειδώλιο τύπου Φ. Πρόκειται για όρθια γυναικεία
μορφή, με χέρια διπλωμένα. Το πρόσωπο είναι πτηνόμορφο (με μορφή πτηνού) και τα
μάτια αποδίδονται με δύο πρόσθετα σφαιρίδια. Το σώμα έχει σχήμα δίσκου, πάνω
στον οποίο τα στήθη και οι λεπτομέρειες του προσώπου αποδίδονται ανάγλυφα. Το
σώμα είναι διακοσμημένο με καστανοκόκκινες κυματοειδείς γραμμές, οι οποίες
δηλώνουν τις λεπτομέρειες του ενδύματος ενώ οι τελείες στον λαιμό αναπαριστούν
ένα κολιέ. Late Bronze Age
Description
ΠληροφορίεςMycenaean schematic figurine of Phi-type. It is a standing female
figurine with folded arms. The face is bird-shaped, and the eyes are rendered
with two additional slips of clay. The body is disc-shaped, on which the chest
is plastically indicated and the arms are indicated lower down. The breasts and
the details of the face are rendered in relief. The brown-red lines that
decorate the body illustrate the garment details while the dots on the neck
represent a necklace.
The standing female figurines with arms folded or raised in a gesture of
supplication are the most common types of Mycenaean figurines. They are
handmade and are conventionally called Phi-type, or Psi-type figurines, because
of their similarity to the corresponding letters of the Greek alphabet (Φ and Ψ). Their garments and
jewellery are indicated by painted decoration, while the breasts and the
headdress are modelled. Figurines of this type are often found in sanctuaries,
houses and tombs and served as cult offerings. Their symbolism was complex and
their use varied according to the circumstances. In general, they are thought
to represent goddesses possibly associated with fertility (some Phi-type
figurines carry babies in their hands). As, however, such figurines are
frequently found in children’s graves, it is possible that they were also used
as toys. Mycenaean figurines appeared at the end of the 15th c. BC and
continued to be used until the end of the 12th c. BC. Their origin should be
sought in the Minoan tradition since figurines are completely absent from
mainland Greece during the preceding Middle Helladic (2000-1600 BC) and early
Late Helladic periods (16th-15th c. BC). Nonetheless, they soon achieved a high
degree of stylistic standardization and began to be used widely all over the
Mycenaean world.
Οι όρθιες γυναικείες μορφές, με χέρια διπλωμένα ή υψωμένα σε στάση δέησης, αποτελούν τους συνηθέστερους τύπους μυκηναϊκών ειδωλίων. Είναι χειροποίητα και αποκαλούνται «τύπου Φ και Ψ» λόγω της ομοιότητας τους με τα αντίστοιχα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου. Με γραπτή διακόσμηση αποδίδεται η ενδυμασία τους και τα κοσμήματα, ενώ με πλαστικό τρόπο αποδίδεται το στήθος και το κάλυμμα του κεφαλιού. Ειδώλια αυτού του τύπου ανευρίσκονται συχνά σε ιερά, οικίες και τάφους και είχαν τον ρόλο λατρευτικών αφιερωμάτων. Ο συμβολισμός τους ήταν σύνθετος και η χρήση τους ποίκιλλε ανάλογα με την περίπτωση. Τα ανθρωπόμορφα ειδώλια, όπου κυριαρχεί η γυναικεία μορφή, απεικόνιζαν μάλλον γονιμικές θεότητες (ορισμένα ειδώλια τύπου Φ κρατούν μωρά στα χέρια τους), ενώ δεν αποκλείεται να χρησίμευαν απλώς ως παιχνίδια καθώς συχνά ανευρίσκονται σε παιδικούς τάφους. Τα μυκηναϊκά ειδώλια αρχίζουν να κατασκευάζονται στα τέλη του 15ου αι. π.Χ. και συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται μέχρι τα τέλη του 12ου αι. π.Χ. Η καταγωγή τους θα πρέπει να αναζητηθεί στη μινωική παράδοση, καθώς κατά την προηγούμενη Μεσοελλαδική (2000 - 1600 π.Χ.) και πρώιμη Υστεροελλαδική περίοδο (16ος - 15ος αι. π.Χ.) τα ειδώλια απουσιάζουν εντελώς από την ηπειρωτική Ελλάδα. Σύντομα πάντως, επιτυγχάνεται υψηλός βαθμός τυποποίησης και τα μυκηναϊκά ειδώλια αρχίζουν να χρησιμοποιούνται σε κάθε γωνιά του μυκηναϊκού κόσμου.
