Figurine

Expand

Χρονολόγησημέσα 4ου αι. π.Χ.

Date

mid 4th century BC.

MediumΠηλός

Medium

Clay

Dimensions17εκ.

Dimensions 17 cm

ClassificationΠήλινα

Classification Ceramics / Figurines

Αριθμός ΑντικειμένουΑΑ0091

Object Number

ΑΑ0091

ΠερίοδοςΚλασική περίοδος

Period

Classical period

ΠεριγραφήΕιδώλιο του θεού Πάνα. Ο τραγοπόδαρος θεός παριστάνεται όρθιος πάνω σε κυκλική βάση. Τα έντονα χαρακτηριστικά του προσώπου του τονίζουν την άγρια όψη του. Αποδίδεται με τοξωτά παχιά φρύδια και μικρά μάτια. Έχει πλατιά μύτη, μεγάλα μισάνοικτα χείλη, μουστάκι και αυτιά που προεξέχουν. Η μακριά γενειάδα του φτάνει μέχρι το στέρνο. Ο θεός είναι κερασφόρος, καθώς πάνω από το μέτωπο του σχηματίζονται δύο μεγάλα κέρατα. Στο κεφάλι φέρει πιθανότατα ένα είδος καλύμματος. Αποδίδεται γυμνός με ένα ιμάτιο ριγμένο στο αριστερό του χέρι, με το οποίο κρατάει κατά πάσα πιθανότητα λαγοβόλο, δηλαδή ένα κοντό κυνηγετικό ραβδί καμπύλου σχήματος για το κυνήγι του λαγού. Με το δεξί χέρι κρατάει δυσδιάκριτο αντικείμενο. Τα γεννητικά όργανα αποδίδονται με πλαστικότητα. Τα σκέλη είναι ανοικτά και έχουν τη μορφή ποδιών τράγου με πυκνό τρίχωμα και ευδιάκριτες οπλές. Το ειδώλιο είναι κατασκευασμένο με μήτρα. Η βάση στο κάτω μέρος είναι ανοικτή και στην πίσω όψη υπάρχει μεγάλη ορθογώνια οπή εξαερισμού για την αποφυγή σκασίματος του πηλού κατά την διάρκεια της όπτησης (ψησίματος).

Description

Figurine of Pan. The goat-footed god is represented standing on a circular base. The intense facial features accentuate the wild look of his face which is rendered with arched thick eyebrows and small eyes; a broad nose, large half-open lips, a moustache and protruding ears. The long beard reaches down to the sternum. The god is horned, as two large horns are formed above his broad forehead. The head is probably covered with a kind of cap. He is depicted naked with a garment thrown over his left arm, with which he is probably holding a rabbit stick, (a short, curved hunting stick). With his right hand he holds an indistinguishable object. Τhe genitals are rendered with plasticity. The legs are open and take the form of goat's feet with dense fur and distinct hooves. The base is open at the bottom and at the back there is a large rectangular vent hole to prevent the clay from cracking during firing.

Further Information

Pan was a deity who combined the human and the animal factor, as he was depicted with horns and goat's legs. He was associated with the fertility of nature and was strongly connected with the land of Arcadia. His terrible, angry cry caused those who heard it great fear and uncontrollable behavior. From his name comes the word panic. From the 4th c. BC onwards, due to the great spread of his cult, his depictions increased dramatically in all forms of art. He was closely associated with music and dance and is often depicted holding his pastoral flute, while at other times, as the god-protector of the hunters, he is shown holding their symbolic weapon, a rabbit stick. The figurines of Pan were probably used as offerings in the various places of worship or as grave offerings. It has been argued that the presence of figures belonging to Dionysus’ entourage, such as Pan and the Silenoi, in tombs is related to the cult of the chthonic Dionysus, a cult reflecting the aspiration of mortals for the immortality of the soul and a happy afterlife.

Δημόσιες Πληροφορίες

Ο Πάνας ήταν μια θεότητα, που συνδύαζε τον ανθρώπινο και τον ζωικό παράγοντα καθώς απεικονιζόταν με κέρατα και πόδια τράγου. Ταυτιζόταν με τη γονιμότητα της φύσης και ήταν έντονα συνδεδεμένος με τη γη της Αρκαδίας. Η τρομερή, οργισμένη κραυγή του προκαλούσε σε όσους την άκουγαν μεγάλο φόβο και ανεξέλεγκτη συμπεριφορά. Από το όνομά του προέρχεται και η λέξη πανικός. Από τον 4ο αι. π.Χ. και έπειτα, λόγω της μεγάλης εξάπλωσης της λατρείας του, οι απεικονίσεις του αυξήθηκαν θεαματικά σε όλες τις μορφές τέχνης. Σχετιζόταν στενά με τη μουσική και τον χορό, συχνά παριστάνεται να κρατά τον ποιμενικό αυλό του, ενώ άλλες φορές, υπό την ιδιότητά του ως θεού-προστάτη των κυνηγών, παρουσιάζεται να κρατά το συμβολικό τους όπλο, το λαγοβόλο. Τα ειδώλια του Πάνα χρησίμευαν πιθανότατα ως προσφορές στους διάφορους τόπους λατρείας του ή ως κτερίσματα (προσφορές) σε τάφους. Έχει υποστηριχθεί ότι η παρουσία μορφών της ακολουθίας του Διονύσου, όπως είναι ο Πάνας και οι Σιληνοί, σε τάφους, σχετίζεται με τη λατρεία του χθόνιου Διονύσου, που αντανακλά την ελπίδα των θνητών για την αθανασία της ψυχής και την ευτυχισμένη μετά θάνατον ζωή.